หน้าที่หลักของหัวเทียนคือ สร้างประกายไฟสำหรับจุดระเบิดในห้องเผาไหม้ ลักษณะของหัวเทียน จะมีเปลือกนอกเป็นโลหะ และมีกระเบื้อง หรือเซรามิก เป็นฉนวนเคลือบอยู่ภายใน ซึ่งขั้วกลางของหัวเทียนได้รับแรงไฟมาจากสายไฟแรงดันสูง หรือสายหัวเทียน ซึ่งต่อมาจากจานจ่ายอีกทอดหนึ่ง ขั้วกลางของหัวเทียน จะยื่นผ่านศูนย์กลางของฉนวน ออกไปที่บริเวณหัวของหัวเทียน ส่วนเปลือกนอกที่เป็นโลหะ มีขั้วลบติดอยู่
การติดตั้งหัวเทียน จะต้องหมุนเกลียวหัวเทียนเข้าไปสวมกับเกลียวของฝาสูบ เพื่อที่บริเวณหัวของหัวเทียนจะได้ยื่นเข้าไป เป็นส่วนหนึ่งของห้องเผาไหม้ และกระแสไฟจุดระเบิด จะวิ่งเข้ามาที่หัวเทียน ผ่านศูนย์กลางหัวเทียน แล้วมาจุดประกายไฟ ที่เขี้ยวหัวเทียน
โดยปรกติหัวเทียนจะมีระยะเวลาเปลี่ยนอยู่ที่ 100,000 กม. กรณีเป็นรถที่ใช้แก๊สLPG/CNG ควรเปลี่ยนที่ระยะ 80,000 กม.